همچنین در تصاویر زیر می‌توانید گلیف‌های مختلفی را که توسط هر کدام از این ۱۰ فونت نوشته شده‌اند، مشاهده کنید:
و سرانجام جدول امتیاز فونتهای بررسی شده در مقاله بررسی موج نوی فونت فارسی:
و این هم نمودار نتایج که هم از ۱۰۰ و هم از ۹۰ امتیاز را شامل می‌شود:
فونت «امید» از امید امامیان با ۹۷ امتیاز؛ برترین فونت فارسی
سلب مسئولیت: فونتهای رایگان از منابعی که در بالا نوشته‌ام و دیگر فونتها صرفن جهت نگارش این مقاله از منابع مختلف گردآوری شده است و نگارنده هیچ گونه تغییر و تحولی در فونتها نداده و نخواهد داد، نیز فایل هیچ کدام از این فونتها و منابعشان به هیچ عنوان منتشر نخواهد شد. تمامی این فونتها به جز فونتهای ایران‌شارپ و ایران‌سنس، بدون لایسنس مشخص و اطلاعات شرایط استفاده بودند و تا لحظه‌ی انتشار این نوشتار در هیچ سامانه‌ای در داخل کشور، به عنوان اثر هنری یا نرم‌افزار به ثبت نرسیده بودند. چنانچه این فونتها مشمول قوانین حمایتی هم می‌شدند، می‌دانیم که استفاده‌ی تحقیقاتی در مورد آثار هنری بنا بر ماده ۷ قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان مصوب مجلس، هیچ گونه منع قانونی ندارد:
”ماده ۷ – نقل از اثرهایی که انتشار یافته است و استناد به آنها به مقاصد ادبی و علمی و فنی و آموزشی و تربیتی و به صورت انتقاد و تقریظ با ذکر مأخذ در حدود متعارف مجاز است.”
تصمیم داشتم که به فونتهای «شرق» و «متن» که به ترتیب در روزنامه‌های «شرق» و «ایران» استفاده می‌شوند و طراحشان آقای مسعود محمدزاده هست هم بپردازم که متاسفانه ایشان حتا از ارسال تصویر یا PDF با متن نمونه بدون ضمیمه‌ی کامل فونت (Embedded Subset) هم به این دلیل که حقوق فونت را واگذار کرده‌اند، خودداری کردند. در حالی که هر روز چنین فایل‌هایی در سایت روزنامه‌های شرق و ایران برای دانلود قرار داده می‌شود، دقیقن معلوم نیست که مشکل ارسال تصویر چه بوده؟ ارسال تصویر از حروف یک فونت، معمولن هیچ گاه جزو مفاد قراردادها نیست، کما اینکه تمام سایتهای حرفه‌ای فروش فونت در دنیا، به شما اجازه‌ی دیدن تمام گلیف‌ها و نوشتن متن دلخواه با حروفشان را می‌دهند، ولو فونت صدها دلار قیمت داشته باشد. به هر حال شاید هم این یک نوع قرارداد جدید ایرانی است! فارغ از این موضوع، با توجه به بررسی فایل‌های PDF این روزنامه‌ها باید عرض شود که به احتمال زیاد امتیاز این دو فونت که تقریبن شبیه هم هستند حدود ۵۰ تا ۶۰ ( ۶۰ تا ۷۰ بدون در نظر گرفتن فاکتور قیمت و لایسنس) می‌باشد که تاثیری در نتیجه‌ی نهایی امتیازات ما نخواهد داشت. (این فونتها دو زبانه نیستند، امکان خریدشان وجود ندارد، گلیف‌های «ی»، «ر»، «م»، همسان‌های «ب» و «ح» در آنها منحنی و زوایه‌دار است، همچنین در فاکتور نوآوری و زیبایی هم نمره‌ی متوسطی دریافت خواهند کرد.) اما با این وجود، به دلیل این که بررسی از روی فایل‌های روزنامه بود، تصمیم گرفتم که نتیجه را در نمودار قرار ندهم.
همچنین جهت دریافت نمونه متن به آقای بهمن اسلامی طراح فونت «حریر» هم پیام ارسال شد که ایشان پیام‌ها را خواندند اما کوچکترین جوابی ندادند! خوشبختانه سایت فروشنده‌ی فونت، ادب و نزاکت بیشتری از ایشان داشتند. بعضی دیگر از دوستان هم به محض شنیدن خبر نگارش مقاله، در صدد فروش فونت بر آمدند! متاسفانه رفتارهای معمول ایرانی…
در پایان امیدوارم چنانچه هر بخش از اطلاعات ارائه شده، ناقص و یا به طور کلی اشتباه بوده، طراحان عزیز به بنده اطلاع بدهند.
فارغ از مباحث امتیازدهی، حرکت‌های بسیار خوب و رو به رشدی در جامعه‌ی فونت فارسی در حال انجام است و می‌توان برای اولین بار کمی به آینده امیدوار بود. مورد مهم اما مبحث کپی‌رایت و حقوق طراح و نحوه‌ی فروش این فونتها و مقوله‌ی لایسنس است که متاسفانه هنوز در بین کاربران ایرانی جا نیفتاده است. حتا طراحان هم در هنگام خروجی گرفتن فایل‌هایشان به لایسنس توجهی نمی‌کنند که می‌تواند به راحتی به کابران امکان کپی و استفاده از فونتها را بدهد. نمی‌توان فقط به اخلاق و مرام کاربران اتکا کرد که اگر چنین بود قوانین سفت و سخت کپی‌رایت در جوامع مترقی به تصویب نمی‌رسید. از فونتهای قدیمی که گذشت و هم‌اکنون فونتهای میترا، جلال، نازنین، فردوسی، یکان، ترافیک و… هزاران هزار صاحب و مالک دارند که با کمی تغییر در آنها، دوباره منتشرشان می‌کنند و حتا در برخی مواقع تمایل به فروش فونت جدیدشان دارند که گیج‌کننده و عجیب است. نباید فراموش کنیم که البته گام اول، قانونگذاری درست در این زمینه است و سپس فرهنگ‌سازی و صد البته برخوردار شدن از فروشگاه‌های فونت حرفه‌ای که بانک فونت و همچنین لایسنس برای استفاده در موارد مختلف پرینت، وب، اپلیکیشن، سرور، ای‌بوک، رسانه‌های تصویری و… را به طور دقیق و قانونی تنظیم و در هنگام خرید، شرایط استفاده و لایسنس‌ها و کپی‌رایت اثر را ضمیمه کرده و کاربر را مطلع کنند. تمام اینها تنها نقطه‌ی آغاز است…
